Sandomierz to miasto województwa świętokrzyskiego. Położone jest na siedmiu wzgórzach nad Wisłą. Jak wspominał w „Kronice Polskiej” Gall Anonim, Sandomierz to jedno z najważniejszych ośrodków polskiej państwowości. Ze względu na swoje położenie na siedmiu wzgórzach, Sandomierz często porównywany jest do stolicy Włoch, czyli Rzymu. Miasto Sandomierz ma wiele ciekawych miejsc, pięknych widoków i licznych zabytków historycznych. Może zwiedzić to miasto, mając zarówno tydzień wolnego, jak i tylko weekend. Co warto zobaczyć w Sandomierzu? Oto 10 pozycji, które zachwycą każdego odwiedzającego miasto.
Dom Długosza Sandomierz – co warto zobaczyć?
Niedaleko Placu Jana Pawła II w Sandomierzu warto zobaczyć znajdujący się na wzniesieniu Dom Długosza. Ten XV-wieczny budynek księży mansjonarzy został ufundowany przez historyka, bardzo wybitnego w dobie średniowiecza. Długosz nie tylko był narodowym dziejopisarzem, doradcą nadworskim oraz królewskim nauczycielem. Posiadał bardzo dużo majątku, który potrafił wykorzystać na szczytne cele, nie tylko dla swojej osoby. Wzniósł dom w pobliżu Katedry dla zakonu, którego celem istnienia było sprawowanie pieczy nad świątyniami. Co ciekawe, budynek mimo tylu lat nadal stoi niemalże w nienaruszalnym stanie. Jest to bardzo dobrze wykonana budowla, którą zdecydowanie może pochwalić się miasto Sandomierz. Co warto zobaczyć w środku? Obecnie w Domu Długosza znajduje się Muzeum Diecezjalne.
Domu Długosza kopalnią sandomierskich skarbów
Choć Muzeum Diecezjalne może nie wzbudzać zaciekawienia wśród potencjalnych turystów miasta Sandomierz, warto zobaczyć, co znajduje się w środku niezniszczalnego domu Długosza. To tutaj znajdziesz najważniejsze przedmiotu miasta. Akt lokacji Sandomierza, zabytkowe drewniane ołtarze i tak zwane „księgi drzew” znajdują się w stałej wystawie muzeum. Ciekawość wśród turystów wzbudzają znajdujące się w budynku białe rękawiczki królowej Jadwigi. Bardzo piękny jest fakt, że coś tak delikatnego przetrwało tyle lat. Wrażliwością oraz sentymentalnością zdecydowanie może wyróżnić się miasto Sandomierz. Warto zobaczyć wnętrze domu Jana Długosza, gdyż zachowane zostało w klimacie roku 1936, kiedy to słynny polski historyk sztuki, Karol Estreicher wymyślił wystrój wnętrz domu średniowiecznego dziejopisarza Jana Długosza.
Rynek miasta Sandomierz – co warto zobaczyć w sercu miasta?
Każdy, kto przyjeżdża do Sandomierza, musi odbyć, chociaż krótki spacer po rynku. To tutaj znajdują się najcenniejsze zabytki miasta. Opowiadając na pytanie „Sandomierz – co warto zobaczyć?” od razu nasuwa się obraz bryły sandomierskiego ratusza, który jest centralnym punktem rynku. Atmosferą i przyjemną aurą rynku może pochwalić się Sandomierz. Co warto zobaczyć, spacerując uliczkami rynku? Jeśli jesteś miłośnikiem kamienic, w Sandomierzu znajdziesz ich od groma! Od greckich motywów po piękne kamienice z podcieniami. Warto zwrócić uwagę na zachowany w klasycystycznym stylu budynek PTTK-u, a może chwyci Twoje serce kamienica słynnego sandomierskiego muzyka, Mikołaja Gomółki?
Gotycko-renesansowy ratusz w Sandomierzu, który warto zobaczyć
W centralnej części Rynku znajduje się przepiękny ratusz w stylu gotycko-renesansowym. Historia powstania tej budowli jest bardzo długa. Pierwszy ratusz wzniesiono niedługo po najeździe Litwinów w 1349 roku. Wówczas styl budowli był tylko gotycki i powstał na planie kwadratu. W XVI wieku budowla została rozbudowana i ratusz przyjął formę wydłużonego prostokąta w stylu gotycko-renesansowym. Wokół ratusza znajdują się piękne kamienice mieszczańskie: Oleśnickich, Mikołaja Gomółki oraz Greka Kajszora. Na starym rynku w Sandomierzu warto zobaczyć zmianę warty niedaleko ratusza oraz jeśli czas nam na to powoli, przespacerować się ulicami rynku w godzinach wieczornych. Wówczas można podziwiać piękne oświetlone zabytkowe budynki miasta.
Bazylika katedralna w mieście Sandomierz – co zwiedzać?
Katedra Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Sandomierzu to zdecydowanie perła architektury miasta zarówno z zewnątrz jak i wewnątrz. Jeśli zastanawiasz się, co zwiedzać w Sandomierzu to bazylika katedralna musi być koniecznym punktem na Twojej liście. W środku katedry jest dosłownie wszystko, co zachwyci każdego. Idąc dalej z każdym krokiem, będziesz pod większym wrażeniem pięknego wnętrza katedry. To tam znajdują się największe gotyckie freski w Polsce, które znajdują się dookoła ołtarza i zachowane zostały w stylu grecko-bizantyjskim. Za serce chwyta również znajdujące się w bazylice herby polskich ziem, które przeplatane są wersetami „Bogurodzicy”, niegdyś hymnu Polski.
Wnętrze katedry NMP w mieście Sandomierz – co warto zobaczyć w środku?
Wchodząc do środka bazyliki, trzeba być przygotowanym na ogrom pięknych obrazów, rzeźb i ołtarzy. Już na wstępie, przy wejściu oko skupia się na ogromny organach. Zaraz później widać ołtarze ku czci zasłużonych Polaków takich jak Wincenty Kadłubka oraz Zbignew Oleśnicki. Wrażenie wzbudza również bogato zdobiona kaplica mansjonarska oraz krucyfiks w stylu gotyckim. Będąc w środku katedry NMP w Sandomierzu, warto zobaczyć słynne Martyrologium Romanum. Jest to zbiór 12 obrazów na każdy miesiąc w roku, które przedstawiają śmierć męczenników wczesnego chrześcijaństwa.
Kościół ekspiacyjny w mieście Sandomierz – co zwiedzać w bazylice katedralnej?
Katedra NMP w Sandomierzu jest nazywana Kościołem ekspiacyjnym, czyli pokutnym. W wyniku zabójstwa ks. Marcina Baryczki, Kazimierz Wielki został zmuszony do wzniesienia tej budowli oraz sześciu innych obiektów. W środku warto zobaczyć również wzbudzający kontrowersję obraz, który rzekomo przedstawia mord rytualny popełniany przez Żydów. Historia powstania obrazu dotyczy czasów, kiedy podejrzewano Żydów o popełnienie rytualnego mordu. Obraz jest przekładem powstałego wówczas XVIII wiecznego „czarnego PR-u”. Będąc w środku katedry NMP w Sandomierzu, warto zobaczyć ten obraz i przychylić się nad nim na dłuższą chwilę. Jego obecność w bazylice stanowi wielką odwagę, ponieważ dzieło jest niezbyt chwalebnym przypomnieniem antysemizmu polskiego.
Co zobaczyć w Sandomierzu, a może pod Sandomierzem?
Podziemna Trasa Turystyczna to miejsce udostępnione do zwiedzania znajdujące się pod ziemią Starego Miasta. Kto by pomyślał, że pod ziemią Sandomierza może być nawet drugie miasto? Powstaniu tego miejsca sprzyjała gruba warstwa lessu, którego było bardzo dużo w tym terenie. Sandomierz słynął z handlu, a prawo składu umożliwiało do przechowywania przez kupców towarów. Podziemia Starego Miasta były idealnym miejscem. Temperatura pod ziemią był bardzo podobna przez cały rok, dzięki czemu takie piwnice mogły niemalże służyć jako dzisiejsze lodówki. W tamtych czasach zapotrzebowanie na towar było ogromne, co sprawiło, że podziemia osiągnęły nawet 15 metrów głębokości.
Podziemna atrakcja turystyczna miasta Sandomierz – co zwiedzać?
Z czasem handel upadł, a ogromne piwnice znajdujące się pod ziemią Starego Miasta były już niepotrzebne. W XIX wieku z niewiadomych przyczyn zniknęło 100 metrów murów obronnych, budynki na powierzchni zaczęły pękać, a cenne, delikatne podłoże lessowe zaczynało żyć własnym życiem. Z tego powodu w latach 60. XIX wieku ruszył projekt mający na celu zabezpieczenie podziemne piwnice i korytarze. Teraz podziemia Starego Miasta są bardzo ciekawym miejscem turystycznym, ponieważ z czasem nabrało kilka tajemnych sekretów. Jeśli zastanawiasz się, co zobaczyć w Sandomierzu, zejście pod Sandomierz to okazja zwiedzenia podziemnego labiryntu oraz poznania ciekawych legend związanych z tym miejscem.
Ulica Opatowska w mieście Sandomierz – co zwiedzić na szlaku?
Sandomierz to bardzo sentymentalne i pamiątkowe miasto. Ulica Opatowska stanowi chyba główny deptak miasta, gdzie znajdują się różne knajpki, lodziarnie oraz stoiska z cydrem. Tutaj też kupisz słynne sandomierskie zapiekanki. Każdy będąc w tym mieście, musi ich spróbować, ponieważ różnią się od zwykłych, tradycyjnych zapiekanek. Idąc deptakiem, znajdziesz również wszelkiego rodzaju sklepy z pamiątkami, z których oczywiście największą popularnością szczycą się te z motywem ojca Mateusza. Spacerując dalej, ujrzysz idealnie wkomponowany w ciąg budynków kościół św. Ducha. Obiekt ten ma bardzo ciekawą historię powstania, albowiem było to miejsce zakonu Duchaków, które miało sprawować ochronkę dla dzieci i szpitala.
Brama Opatowska – najlepszy punkt widokowy w mieście
Wzniesiona w XIV brama Opatowska to ostatnia z czterech brak, które swego czasu stanowiły ochronę dla wjazdu do miasta. Nazywana jest Wielką, ponieważ rzekomo to największa ze wszystkich powstałych dotychczas bram w mieście Sandomierz. Co zwiedzić w okolicach bramy? Przed wiekami Brama Opatowska służyła obrońcom miasta. Obecnie na szczycie wieży znajduje się punkt widokowy miasta, z którego widok sandomierskiej panoramy robi ogromne wrażenie. Przy dobrej widoczności można zobaczyć obszar sięgający nawet do 90 km.
Synagoga w Sandomierzu – co warto zobaczyć na ulicy Żydowskiej?
Za czasów średniowiecza w mieście Sandomierz bardzo prężnie działała gmina żydowska, która była jedną z najbardziej znaczących żydowskich stowarzyszeń w Polsce. Ludność żydowska w Sandomierzu zamieszkiwała głównie kamienice znajdujące się wzdłuż ulicy Żydowskiej. W związku z tym na tej ulicy powstało w trakcie II wojny światowej getto założone przez nazistów. Szacuje się, że w trakcie wojny wywieziono do obozów 7-9 tysięcy osób pochodzących z miasta Sandomierz. Co warto zobaczyć na ulicy Żydowskiej? Najbardziej charakterystycznym budynkiem na tej ulicy jest synagoga. Obiekt ten przetrwał II wojnę światową oraz zachowane jeszcze zostały pozostałości polichromii i sklepienia.
Collegium Gostomianum – szkoła w „popiołach” w mieście Sandomierz – co zwiedzić?
Jeśli spojrzysz na miasto od strony bulwarów wiślanych, od razu rzuci Ci się w oczy budowla byłego kolegium jezuitów -Collegium Gostomianum. Jest to jedna z najstarszych szkół średnich w Polsce, wzniesiona w XVII wieku. Bardzo ogromny obiekt jak na istniejące tamte czasy: cztery piętra naziemne oraz dwa poziomy piwnic. Pisarz Stefan Żeromski odnosił się do tego budynku w swoich powieściach jako m.in. szkoła w „popiołach.” Skąd taka nazwa obiektu? Pochodzi od nazwiska Hieronima Gostomskiego, który ufundował Collegium.
Sandomierz – zwiedzanie Zamku Królewskiego
Zamek Królewski wzniesiony na wzgórzu w mieście Sandomierz ma długą historię sięgającą XII wieku. Pierwotnie były tu drewniane ogrody, w których chowali się mieszkańcy, kiedy Sandomierz był objęty niepokojem. Głównie mowa tutaj o najazdach w tamtych czasach Tatarów, aczkolwiek Litwini też nie szczędzili grodu. Z tego powodu Kazimierz Wielki w drugiej połowie XIV wieku zdecydował wznieść zamek murowany. Od tamtego czasu regularnie przybywali tam polscy władcy, którzy dorzucali swoje cegiełki. Generalną przebudowę zamku królewskiego sfinansował król Zygmunt I Stary w XVI wieku. Na wzgórzu aktualnie znajduje się piękny murowany zamek, z którego może cieszyć się miasto Sandomierz. Zwiedzanie Zamku Królewskiego dla turystów jest możliwe oraz dodatkowo wewnątrz zamku znajduje się muzeum.
Zamek Królewski w mieście Sandomierz – zwiedzanie Muzeum Okręgowego
Obiekt składał się z czterech skrzydeł, które otaczały kolumnowy dziedziniec. Niestety, podczas potopu szwedzkiego zamek został wysadzony w powietrze. Wydarzenie to zostało uwiecznione na obrazie w sandomierskiej katedrze. Przetrwało jedynie skrzydło zachodnie, które w przyszłości zostało przebudowane na barokowe oraz ponad 100 lat później, na klasycystyczne. Obecnie zamek jest atrakcją turystyczną z siedzibą Muzeum Okręgowego, które warto zobaczyć, będąc w mieście Sandomierz. Zwiedzanie zamku szczyci się dużym zainteresowaniem wśród turystów. Na dziedzińcu zachowana została stara studia oraz fundamenty zamku kazimierzowskiego.
Sandomierz – zwiedzanie Kościoła św. Jakuba
Jest to jeden z najstarszych kościołów ceglanych w Polsce. Powstały w XIII wieku Kościół św. Jakuba to obiekt położony na zboczu miasta. Ta piękna architektura romańska otoczona winnicą w mieście Sandomierz to jedno z miejsc, które warto zobaczyć, zwłaszcza gdy słońce powoli zachodzi. Ze świątynią niestety wiąże się tragiczna historia 49 zakonników, którzy podczas najazdów tatarskich. Podczas gorliwych modlitw o przetrwanie jeden z wrogów wdarł się do kościoła i wymordował wszystkich 49 zakonników. Z tego powodu nawet królowa Jadwiga odwiedzała progi Kościoła, przyjeżdżając do miasta Sandomierz. Zwiedzanie świątyni jest możliwe, a także odbywają się tutaj Msze Święte.
Zielony Sandomierz – inne ciekawe miejsca w Sandomierzu
Sandomierz to nie tylko piękne kamienice, budowle czy deptak. To miasto cieszy się również wieloma równie ciekawymi miejscami w Sandomierzu pełne zieleni i przyrody. Jeżeli zostajesz w Sandomierzu na dłużej niż dwa dni, warto udać się w inne, bardziej boczne części miasta, aby zobaczyć jego zielone miejsca.
Wąwóz Królowej Jadwigi
To wysokie na 10 metrów ściany wąwozu, które robią wrażenie na każdym, kto uda się na spacer w to miejsce. Bujna roślinność spowodowana pozyskaniem przez rośliny energią z żyznej gleby to bardzo ciekawe miejsce w mieście Sandomierz. Zwiedzanie wąwozu Królowej Jadwigi najlepiej jest odbyć podczas spokojnej pory dnia, kiedy nie będzie zapełnione gromem turystów. Będą w tym miejscu o odpowiedniej porze można nawet zapomnieć na chwilę, że jest się w mieście i przenieść się wyobrażeniem do kanionu dziczy i natury.
Góry Pieprzowe
Zwiedzanie Sandomierza i jego zielonej części dotyczy również gór pieprzowych, które znajduje się ok. 3 km od sandomierskiej starówki. Mimo zafundowania sobie długiej pieszej wycieczki, warto udaś się do tego miejsca. Roślinność porastająca zbocza Gór Pieprzowych do złudzenia przypomina stepowe gatunki. Ciekawym rozwiązaniem zwiedzania gór pieprzowych jest podjechanie do Kamienia Łukawskiego i stamtąd odbyć wycieczkę wzdłuż szlaku na teren rezerwatu. Ze znajdującego się tam punktu widokowego można podziwiać góry, Wisłę oraz inne ciekawe miejsca w Sandomierzu. Bardzo ciekawy jest fakt, że Góry Pieprzowe to najdalej wysunięty fragment Gór Świętokrzyskich. To miejsce robi naprawdę ogromne wrażenie.
“Jeśli nie chcesz mojej zguby, wielki pierścień daj mi luby” – ciekawe miejsca w Sandomierzu
Jeśli planujesz pobyć w Sandomierzu dłużej niż weekend i zobaczyłeś już wszystkie najważniejsze punkty, warto powłóczyć się po mieście w celu odnalezienia pewnych charakterystycznych dla miasta skarbów. Jednym z nich jest ogromny pierścień z krzemieniem pasiastym. Według historii mieszkańców, a także turystów znajdujący się w pierścieniu kamień to kamień optymistów. Oprócz tego, spacerując po mieście, można trafić na inne ciekawe miejsca w Sandomierzu. Wiele osób, które przyjeżdżają do miasta, chcą zobaczyć słynne „ucho igielne”, czyli furtę Dominikańską. Jest to ostatnia istniejąca furta fortyfikacji starego miasta. Stanowi zdecydowanie jedno z najbardziej charakterystycznych i ciekawych miejsc w Sandomierzu.